Vanaf 2027 geldt in Nederland een helmplicht voor jongeren tot 18 jaar op e-bikes en fatbikes, als reactie op het sterk stijgende aantal ongelukken en hersenletsels. De maatregel moet de verkeersveiligheid verbeteren, al bestaan er zorgen over de handhaafbaarheid en mogelijke effecten op het fietsgebruik.
Wat houdt de helmplicht in?
Volgens plannen van het kabinet wordt vanaf 2027 het dragen van een helm verplicht voor jongeren tot 18 jaar die rijden op alle elektrische fietsen, waaronder e-bikes en fatbikes. Het wetsvoorstel wordt naar verwachting in het najaar van 2026 aan de Tweede Kamer voorgelegd.
Achtergrond en urgentie
Uit onderzoek van VeiligheidNL blijkt dat het aantal fietsongelukken met elektrische fietsen op de Spoedeisende Hulp tussen 2020 en 2024 is verdubbeld. Jongeren tussen 12 en 18 jaar liepen zes keer zo vaak hersenletsel op, en fatbike-gerelateerde ongelukken stegen van 0 in 2020 tot 301 in 2024.
Artsen, zoals die van Frisius MC in Leeuwarden, waarschuwen dat de kans op ernstig letsel bij e-bike-ongelukken twee keer zo groot is als bij een traditionele fiets.
Geen aparte regels voor fatbikes: waarom?
De Tweede Kamer wilde in eerste instantie alleen regels voor fatbikes en niet voor andere
goede e-bikes,
maar het ministerie concludeerde dat zo’n onderscheid juridisch en praktisch niet haalbaar is. Fabrikanten kunnen modellen eenvoudig aanpassen, waardoor handhaving onmogelijk wordt.
Reacties vanuit politiek en samenleving
De politie steunt het initiatief omdat helmen zichtbaar zijn en goed te handhaven zijn, in tegenstelling tot technische aanpassingen bij fietsen. Politievakbond ACP benadrukt dat bewustwording via onderwijs en ouderbetrokkenheid belangrijk is geweest bij eerdere maatregelen, zoals bij scooters.
Belangenorganisaties zoals ANWB, Fietsersbond en RAI uitten zorgen dat de regeling mogelijk ontmoedigend kan werken voor jonge fietsers.
Aanvullende maatregelen naast helmplicht
- Het ministerie zet in op een gedragsaanpak om overlast van elektrische fietsen te verminderen.
- Er komt mogelijk een kwaliteitskeurmerk voor e-bikes.
- Mogelijk wordt de helmplicht uitgebreid naar alle lichte elektrische voertuigen, zoals e-steps.
Conclusie
De voorgestelde helmplicht vanaf 2027 voor jongeren op e-bikes en fatbikes is een reactie op de sterk oplopende cijfers van hersen- en ernstig letsel. Hoewel de effectiviteit en handhaafbaarheid van de maatregel nog onderwerp van discussie zijn, ligt de nadruk duidelijk op het verbeteren van de verkeersveiligheid voor jonge fietsers in Nederland.
